Nói đến từ phòng tối, chắc hẳn những người chưa biết đến nó có thể nghĩ đây là một phòng thí nghiệm với những máy móc, dụng cụ, chai lọ phức tạp, nhưng sự thực là phòng tối theo một cách nào đó có thể là cái tủ đựng quần áo mà người tráng ảnh chui vừa, hay chỉ là một chiếc túi đen đặc biệt cho phép người tráng ảnh mở hộp film và lắp film vào hộp tráng film – tank. (cuộn film gần đây nhất em rửa là trong phòng ngủ và khi cho film vào tank em ngồi trong tủ quần áo tắt hết đèn để đảm bảo tối… vẫn ra và sướng)
Một phòng tối cơ bản phải đáp ứng đủ ba điều kiện, đó là có nước chảy, có „đủ tối“ và có hệ thống cửa thông thoáng. Thứ nhất cần có nước là vì sau khi tráng film bằng thuốc hóa chất xong thì công đoạn rửa film cũng rất quan trọng, công đoạn này loại bỏ hết tất cả các hóa chất đọng lại trên film giúp cho film có tuổi thọ lâu hơn. Thứ hai cũng là cái quan trọng nhất, khi tháo film khỏi hộp thì film vẫn chưa chịu được ánh sáng (chưa được tráng) và trong khả năng xấu nhất thì film sẽ bị cháy hoàn toàn và ít nhất thì sẽ bị lộ sáng, điều này thể hiện ở những vệt sáng đốm hoặc dài chạy trên film. Thứ ba, hệ thống thông gió giúp điều hòa không khí trong phòng tối và tránh việc ta phải hít phải hơi thuốc hóa chất nhiều (mặc dù hóa chất rửa film đen trắng không độc hại nhưng làm việc với nó nhiều giờ trong môi trường kín sẽ có thể gây đau đầu, chóng mặt…). Trong một số điều kiện nhất định thì phòng tối có thể được làm trong buồng tắm, nơi có nước chảy, có chỗ đổ hóa chất và có thể mở cửa để thông thoáng. Nhưng cái khó nhất đối với phòng tối – buồng tắm là việc che kín không cho ánh sáng lọt vào khi ta tháo film ra khỏi hộp. Có một số người giải quyết vấn đề về ánh sáng bằng cách sử dụng túi đặc biệt để tháo film khỏi hộp và lắp vào tank, tuy nhiên không phải ai cũng mua được nó một cách dễ dàng.
Sau khi đã có một chỗ có thể làm tối hoàn toàn và có nước chảy, có chỗ để đổ hóa chất thải (bồn rửa là tốt nhất), và chỗ đó có thể mở cửa hay làm cách no đó để thông thoáng, thí việc thứ hai là trang bị cho phòng tối của mình. Phòng tối của em là phòng dùng để tráng film cũng như phóng và rọi ảnh nên em dùng hầm dưới nhà để làm việc đó. Lưu ý các bác một điều quan trọng là tất cả những đèn để chiếu sáng trong phòng tối nên đặt công tắc ở phía trong, ở cao và gần chỗ mình làm việc để tránh việc các bác đang quấn film vào lọ thì vợ các bác bật đèn vào giặt quần áo (phòng tối – buồng tắm) hay ai đó chẳng may bật đèn lên, và có thể như trường hợp của bạn em, để công tắc đèn thấp và trong khi cuộn film dựa vào tường… đèn bật sáng và…mếu! Trở lại việc trang bị cho phòng tối để rửa film (trang để rọi, tráng ảnh sẽ được nói trong phần hai của serial này), cái quan trọng nhất là tank – hộp rửa film. Trên thị trường có nhiều loại hộp rửa film của các hãng khác nhau, nhưng nhìn chung cấu trúc của nó là một hộp kín có nắp đậy, trong có vòng để cuộn film vào và cấu trúc của hộp cho phép ta mở nó ra để đổ thuốc hóa chất đi cũng như cho hóa chất khác vào mà không làm ánh sánh lọt vào hộp ảnh hưởng đến film.
Tank tốt nhất và cũng có thể là đắt nhất của hãng JOBO, rẻ hơn thì có Kaiser hay Hama, và loại cổ và rẻ tiền nhất thì của Plastimat. Lưu ý là chất lượng cũng như sự tiện lợi khi tráng film của tank dựa trên giá thành của nó. Chẳng hạn như một số tank của Plastimat mà em đang dùng không cho phép cuốn film vào vòng cuốn khi vòng cuốn bị ướt, điều này rất làm mất thời gian khi ta rửa liên tục nhiều cuộn film. Khó khăn thứ hai của tank rẻ tiền là việc nó không cho phép ta xóc ngược tank khi tráng vì có thể làm nước đổ ra ngoài. Với những người mới chơi phòng tối thì việc đầu tư một tank tốt là khá quan trọng!
Dụng cụ quan trọng tiếp theo là nhiệt kế. Nhiệt kế cho phép ta kiểm tra nhiệt độ của hóa chất tráng film, cái mà ảnh hưởng lớn nhất đến quá trình tráng. Nhiệt độ chuẩn cho quá trình tráng film là 20oC. Khi nhiệt độ xuống thấp hơn thì làm cho film thiếu tương phản và thời gian rửa sẽ phải rút ngắn và ngược lại. Lý tưởng là khi nhiệt độ đúng 20 oC!!! Với những người đã có kinh nghiệm trong tráng film thì nhiệt độ có thể xuống dưới hoặc trên 20 oC chênh lệch trong khoảng 2 oC (bằng cách rút ngắn hay kéo dài thời gian) và kết quả vẫn được như mong muốn, nhưng đối với người mới tráng thì nên cố gắng giữ đúng nhiệt độ ở mức 20 oC. Cũng có một số người tráng film không cần nhiệt kế, thử thời gian tráng bằng cách cắt lấy một mẩu film trong hộp cha bị lộ sáng và nhúng vào nước hóa chất rửa và bấm đồng hồ, khi film chuyển sang màu đen thì ta xem đồng hồ và khoảng thời gian kéo dài đó chính là thời gian tráng. Một lần nữa, đối với người mới bắt đầu ta nên dùng nhiệt kế để đảm bảo chính xác và đơn giản hóa bước tiến hành!
Tiếp theo là những dụng cụ để hòa hóa chất như bình có chia dung lượng, các lọ đựng hóa chất, phễu để đổ hóa chất, đũa để quấy và nước tinh khiết. Tại sao phải là nước tinh khiết? chính nước tinh khiết mới đảm bảo được trong quá trình tráng film để thứ nhất không làm cho các hóa chất phụ trong nước máy có thể ảnh hưởng đến hóa chất tráng và thứ hai nước tinh khiết không chứa các cặn bẩn có thể làm xước film trong quá trình tráng (em rất sợ xước film khi tráng, có lần khi rửa xong đánh rơi film xuống đất và bụi đính vào em không biết… sau khi scan lên mới thấy những vết xước dài trên flame, tức kinh khủng). Nếu các bác không thể kiếm được nước tinh khiết thì có thể lấy nước máy đun sôi để nguội rồi lọc qua một số lớp mang vải (quấn vải quanh nắp lọ và rót nước sang lọ khác). Bằng cách đó ta cũng có thể làm giảm thiểu tối đa những ảnh hưởng không tốt của nước đến film và hóa chất rửa film. (các bác cũng có thể dùng nước khoáng tinh khiết để rửa film như „ai đó“ mà em quen…)
Cuối cùng là trong phòng tối nên trang bị vài hàng dây phơi giống dây phơi quần áo. Cái này để phơi khô film sau khi tráng và để treo ảnh sau khi đã rọi, rửa xong. Cái không thể thiếu nữa là một số cặp (giống như cặp quần áo) để cặp và treo film. Tại những cửa hàng bán đồ chuyên để tráng film có các loại cặp đặc biệt để treo film nhưng em thấy nếu các bác dùng cặp nhựa nặng nặng một tí để một cái có thể cặp chặt được film và một cái cặp giữ film duỗi thẳng khi phơi thì cũng không khác gì lắm so với cặp đặc biệt mua ngoài cửa hàng.
By Mr Zui (còn tiếp)
